Buurten met een concentratie van kwetsbare huishoudens en woonsituaties op kaart gezet /Lieve Vanderstraeten, Etienne Van Hecke & Michael Ryckewaert. Steunpunt wonen, 2021.
"Het voornaamste doel van het rapport was om via een wetenschappelijk aanvaarde methode de buurten op te lichten die de hoogste concentratie van meer kwetsbare huishoudens huisvesten. Het Vlaamse woonbeleid is een doelgroepenbeleid dat zich richt op de meest kwetsbare huishoudens op de woningmarkt in Vlaanderen. Daarnaast wil het Vlaamse woonbeleid ook territoriaal selectief te werk gaan en de buurten met de grootste uitdagingen prioritaire aandacht verlenen. In het kader van beide doelstellingen is voor de overheid hierbij belangrijk om te weten welke buurten de hoogste concentratie van meer kwetsbare huishoudens huisvesten.
Om de kwetsbaarheid van de Vlaamse buurten te meten, combineren we 8 indicatoren waarvan we het uiterste sextiel meenemen in onze analyse. De 8 indicatoren zijn: 1) het aandeel huurwoningen, (2) het aandeel woningen gebouwd voor 1945, (3) het aandeel woningen met een woonoppervlakte kleiner dan 40 m² per persoon, (4) het gemiddeld inkomen, (5) het aandeel eenoudergezinnen, (6) het aandeel werkzoekenden, (7) het aandeel referentiepersonen zonder diploma secundair onderwijs, (8) het aandeel niet-EU15 burgers. Wanneer een buurt minstens 6 (van de maximaal 8) keer in het uiterste sextiel belandt, nemen we de buurt op in de lijst van buurten met een hogere concentratie van de meest kwetsbare huishoudens in Vlaanderen. In totaal is dit het geval voor 413 buurten in Vlaanderen waar in totaal 11% van de Vlaamse huishoudens woont.
Deze 413 buurten liggen verspreid over Vlaanderen. De grootste concentratie vinden we terug in de grootsteden Antwerpen en Gent. In totaal vinden we daar 144 buurten, waar 357 000 mensen wonen, terug. Los van de verstedelijkingsgraad van de gemeenten zien we ook ruimtelijke concentraties in de Denderstreek & het Waasland, de omgeving van het kanaal Charleroi-Brussel-Willebroek in de rand van Brussel en de Limburgse mijnstreek. De persistentie van de problematiek valt op. Wanneer de kaart met de situatie 2011 vergeleken wordt met de kaart anno 2001, dan zien we een heel vergelijkbaar ruimtelijk patroon.
We voerden tot slot een clusteranalyse uit om na te gaan of er zich buurten met een bepaald profiel aftekenden binnen de 413 buurten die de meest kwetsbare huishoudens in Vlaanderen huisvesten. We identificeren 5 types van buurten. Twee daarvan onderscheidden zich van de rest door een opmerkelijk zwakker profiel. Het grote verschil tussen beide types is dat binnen het ene type het grootste deel van de kwetsbare huishoudens terecht kan in een SHM-woning, wat niet zo is in de buurten van het andere type. In deze twee types van buurten, waar ongeveer 159 000 mensen wonen, lijkt grote waakzaamheid geboden.
De resultaten van dit rapport bieden meerdere mogelijkheden voor het Vlaamse en lokale beleid. Ze kunnen bijvoorbeeld een leidraad vormen voor het bepalen van de prioriteiten in de opvolging van de woningkwaliteit. Verder kunnen ze ook voor het lokale beleid inspiratie bieden voor het uitwerken van het woonbeleid. Ook zouden de resultaten eventueel kunnen helpen bij het bepalen van het territoriaal selectief inzetten van premies." (Bron: website steunpuntwonen.be)
